- Yerleşim yeri hususu Türk Medeni Kanununda 19 – 22 maddeleri arasından düzenlenmiştir.
- Yerleşim yerinin özellikle tebligat hukukunda önemi vardır.
- Bir kimsenin yerleşim yerinin olması hem hukuki takiplerden haberdar olmasını sağlar hem de kamunun yararına hizmet eder.
İlkeleri
- Madde metinlerinde de belirtildiği üzere yerleşim yerinin iki ilkesi olduğu kabul edilebilir.
- Birincisi, yerleşim yerinin zorunluluğu ilkesi.
- İkincisi, yerleşim yerinin tekliği ilkesi.
Yerleşim Yerinin Zorunluluğu İlkesi
- Herkesin bir yerleşim yeri olmalıdır.
- Yerleşim yerine sahip olmayan birinin farazi olarak yerleşim yerine sahip olduğu kabul edilir.
- Kişi, yeni bir yerleşim yeri edinmeden eski yerleşim yerini terk edemez veya yeni yerleşim yeri edinen kişi eski yerleşim yerini terk etmek zorundadır. (Yerleşim yerinin tekliği.)
- Yerleşim yeri hususunda birde kesin karine kabul edilmiştir. Buna göre, yeni yerleşim yeri edinmeyen kimsenin yerleşim yeri, eski yerleşim yeri olarak kabul edilir.
Reklam
Yerleşim Yerinin Tekliği
- Kanunda da belirtildiği üzere herkes, sadece tek bir yerleşim yerine sahip olabilir.
- Yerleşim yerinin tekliği kuralı sınai ve ticari kuruluşlar için uygulanmaz.
Madde 19 –Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz. Bu kural ticarî ve sınaî kuruluşlar hakkında uygulanmaz. |
Yerleşim Yerinin Çeşitleri
- Dört adet yerleşim yeri çeşidi olduğu kabul edilebilir.
- İradi yerleşim yeri.
- İtibari yerleşim yeri.
- Kanuni yerleşim yeri.
- Bağımsız yerleşim yeri.
İradi Yerleşim Yeri
- İradi yerleşim yeri, kişinin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yer olarak kabul edilir.
- İradi yerleşim yerinden söz edebilmek için iki kıstasa başvurulabilir.
- Birincisi, oturma eylemi yani kişinin belli sürelerle orada bulunmasa dahi yerleşim yerini tesis ettiği yer.
- İkincisi, oturma niyeti yani kişi kendi iradesiyle uzun süre orada oturma niyeti, yerleşim yeri olarak kullanma amacı olmalıdır.
Madde 22 –Bir öğretim kurumuna devam etmek için bir yerde bulunma ya da eğitim, sağlık, bakım veya ceza kurumuna konulma, yeni yerleşim yeri edinme sonucunu doğurmaz. |
İtibari Yerleşim Yeri
- Kanundan ötürü belirlenen yerleşim yerleridir.
- İtibari yerleşim yeri, daha çok belli bir yerde sürekli kalma niyeti olmayan kimseler için söz konusu olan bir kavramdır. Bu gibi durumlarda kanun bu kişilere yönelik düzenlemelerde bulunmuştur.
- Buna göre aşağıdaki kişilerin itibari yerleşim yerine sahip olduğu kabul edilebilir.
- Yeni bir yerleşim yeri seçmeden eskisini terk etmiş olanların yerleşim yeri, eski yerleşim yeridir.
- Hiçbir yerleşim yerine sahip olmayanların yerleşim yeri, halen oturdukları yerdir.
- Türkiye’de yerleşim yeri seçmeden, yabancı ülkedeki yerleşim yerini bırakmış olanların yerleşim yeri, halen oturduğu yerdir.
- Velayet veya vesayet altında olmayan çocukların yerleşim yeri, halen oturduğu yerdir.
Reklam
Madde 20 –Bir yerleşim yerinin değiştirilmesi yenisinin edinilmesine bağlıdır. Önceki yerleşim yeri belli olmayan veya yabancı ülkedeki yerleşim yerini bıraktığı hâlde Türkiye’de henüz bir yerleşim yeri edinmemiş olan kimsenin hâlen oturduğu yer, yerleşim yeri sayılır. |
Kanuni Yerleşim Yeri
- Kanuni yerleşim yeri iki grup için öngörülmüştür.
- Birincisi, velayet altındaki küçükler.
- İkincisi, vesayet altındaki kişiler.
Velayet Altındaki Çocuklar İçin Yerleşim Yeri
- Küçüklerin yerleşim yeri ana ve babasının yerleşim yeridir.
- Ana – baba boşanmışsa velayet hakkına sahip olan kimse onun yerleşim yeri çocuğun yerleşim yeridir.
- Ana ile baba evli değilse (baba ile çocuk arasında soybağı kurulmamışsa) velayet anada olduğundan çocuğun yerleşim yeri ananın yerleşim yeridir.
- Evlatlığın yerleşim yeri, evlat edinenin yerleşim yeridir.
- Diğer hallerde çocuğun oturma yeri onun yerleşim yeridir.
Vesayet Altındaki Kişiler İçin Yerleşim Yeri
- Vesayet altındaki kişilerin yerleşim yeri bağlı oldukları vesayet makamının (sulh hukuk mahkemesinin) bulunduğu yerdir.
- Vesayet altındaki kişi, vesayet makamının izni olmadan yerleşim yerini değiştiremez.
Madde 21 –Velâyet altında bulunan çocuğun yerleşim yeri, ana ve babasının; ana ve babanın ortak yerleşim yeri yoksa, çocuğun kendisine bırakıldığı ana veya babanın yerleşim yeridir. Diğer hâllerde çocuğun oturma yeri, onun yerleşim yeri sayılır. Vesayet altındaki kişilerin yerleşim yeri, bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerdir. |
Bağımsız Yerleşim Yeri
- Evlilik içinde eşler birbirinden bağımsız yerleşim yeri edinebilir.
Reklam