Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler

Yayınlanma: 24 Aralık 2020Son Güncellenme: 07 Eylül 2021
Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler

Konu Özeti

1982 Anayasasında ilk olarak düzenlenen hususlardan olan Temel Haklar ve Hürriyetler, Anayasa içeriğindeki sınıflandırmaya bağlı kalınarak anlatılmıştır. Bundan dolayı sosyal haklar ve ödevler ayrı bir başlık altında incelenmiştir.

Bu konuda
  • Sosyal haklar ve ödevlerin neler olduğunu
  • Temel haklar ve hürriyetlerin sınıflandırılmasını
  • Bazı önemli sosyal hak ve ödevlerin içeriğini
öğreneceksiniz.

Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları

Madde 41 – Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.
Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar.
Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.
Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır

  • 2001 yılı değişiklikleri ile maddenin adı ve birinci fıkrasına eklemeler yapılmıştır.
  • Öncelikle maddenin adına ”ve çocuk hakları” ibaresi eklenmiştir.
  • Birinci fıkra hükmünde ”eşler arasında eşitliğe dayanır” ibaresi eklenmiştir.
  • 2010 yılı değişiklikleri ile de ikinci ve üçüncü fıkralarla birlikte çocuk hakları koruma kapsamına alınmıştır.

Eğitim ve Öğrenim Hakkı ve Ödevi

Madde 42 – Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.
Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.
Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.
Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz.
İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır.
Özel ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenlenir.
Devlet, maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır.
Eğitim ve öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ile ilgili faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler her ne suretle olursa olsun engellenemez.
Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez. Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tabi olacağı esaslar kanunla düzenlenir. Milletlerarası andlaşma hükümleri saklıdır.

Reklam

  • Eğitim ve öğretim hakkı herkese tanınmış bir haktır.
  • Esasları: Eğitim ve öğretim üç esasta yapılır. Bunlar;
    • Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda,
    • Çağdaş bilim esaslarına göre,
    • Devletin gözetim ve denetimi altında olarak.
  • Bu esaslara aykırı şekilde eğitim ve öğretim yeri açılamayacağı belirtilmiştir.
  • Zorunlu Eğitim: Zorunlu eğitimin sadece ilkokul eğitimi olduğu ve Devlet okullarında parasız olarak yapılacağı belirtilmiştir.
  • Aynı şekilde kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunluluk olduğu bunun vatandaş olmayanları kapsamadığına dikkat edilmelidir.
  • Özel Kurumlar: İlk ve orta dereceli özel okulların kuruluş esasları Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak kanunla düzenlenir.
  • Burs ve Olanaklar: Devlet maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrenciler için gerekli burs ve yardımları yapar.
  • Özel Eğitim: Devlet, durumları gereği özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı olacak tedbirleri alır.
  • Faaliyetleri: Eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme faaliyetleri yürütülür. Bu faaliyetler her ne olursa olsun engellenemez.
  • Anadil: Türk vatandaşlarına Türkçeden başka hiç bir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında okutulamaz ve öğretilemez.
  • Yabancı Dil Eğitimi: Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tabi olacağı esaslar kanunla düzenlenir.
  • Milletlerarası andlaşma hükümleri saklıdır.

Kamu Yararı

Kıyılardan Yararlanma

Madde 43 – Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır.
Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.
Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkan ve şartları kanunla düzenlenir.

  • Kıyılar devletin tasarrufu altındadır ve yararlanmasında kamu yararı gözetilir.

Toprak Mülkiyeti

Madde 44 – Devlet, toprağın verimli olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek, erozyonla kaybedilmesini önlemek ve topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçilikle uğraşan köylüye toprak sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır. Kanun, bu amaçla, değişik tarım bölgeleri ve çeşitlerine göre toprağın genişliğini tesbit edebilir. Topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçiye toprak sağlanması, üretimin düşürülmesi, ormanların küçülmesi ve diğer toprak ve yeraltı servetlerinin azalması sonucunu doğuramaz.
Bu amaçla dağıtılan topraklar bölünemez, miras hükümleri dışında başkalarına devredilemez ve ancak dağıtılan çiftçilerle mirasçıları tarafından işletilebilir. Bu şartların kaybı halinde, dağıtılan toprağın Devletçe geri alınmasına ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.

  • Devlet aşağıdaki tedbirleri alır;
    • Toprağın verimli işletilmesini korumak ve geliştirmek,
    • Erozyonla kaybını önlemek,
    • Topraksız olan veya yeterli toprağı olmayan çiftçilikle uğraşan köylüye toprak sağlamak.
  • Çiftçiye toprak sağlanması, üretimin düşürülmesi, ormanların küçülmesi ve diğer toprak ve yeraltı servetlerinin azalması sonucunu doğuramaz.
  • Yukarıdaki amaçlarla dağıtılan topraklar,
    • bölünemez,
    • miras dışında başkalarına devredilemez,
    • ancak dağıtılan çiftçi ve mirasçıları tarafından işletilebilir.
  • Şartların kaybı halinde, dağıtılan toprağın Devletçe geri alınmasına ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.

Tarım, Hayvancılık ve Bu Üretim Dallarında Çalışanların Korunması

Madde 45 – Devlet, tarım arazileri ile çayır ve mer’aların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek, tarımsal üretim planlaması ilkelerine uygun olarak bitkisel ve hayvansal üretimi artırmak maksadıyla, tarım ve hayvancılıkla uğraşanların işletme araç ve gereçlerinin ve diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırır.
Devlet, bitkisel ve hayvansal ürünlerin değerlendirilmesi ve gerçek değerlerinin üreticinin eline geçmesi için gereken tedbirleri alır.

Reklam

Kamulaştırma

Madde 46 – Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir.
Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir.
Ancak, tarım reformunun uygulanması, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskân projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyi öngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme süresi beş yılı aşamaz; bu takdirde taksitler eşit olarak ödenir.
Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanlarının bedeli, her halde peşin ödenir.
İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirmelerde ve herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz uygulanır.

  • Kamulaştırma devlet ve kamu tüzel kişileri tarafından kamu yararının gerektirdiği hallerde yapılır.
  • Kamulaştırma bedeli peşin ödenir.
  • Kamulaştırmanın konusu özel mülkiyette bulunan taşınmaz mallardır. Taşınmaz malların tamamı veya bir kısmı kamulaştırmaya veya idari irtifaklara konu olabilir.
  • Kamulaştırma bedeli ve kesin hükme bağlanan artırım bedeli peşin ve nakden olarak ödenir. Ancak aşağıdaki hallerde taksitle ödenebilir.
    • Büyük enerji ve sulama projeleri,
    • İskan projelerinin gerçekleştirilmesi,
    • Kıyıların korunması,
    • Tarım reformunun uygulanması,
    • Turizm amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir.
  • Taksitlendirme süresi 5 YILI aşamaz, taksitler eşit olarak ödenir.
  • Toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanların bedeli herhalde peşin ödenir.
  • İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirme de ve ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz ödenir.

Devletleştirme ve Özelleştirme

Madde 47 – Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde devletleştirilebilir.
Devletleştirme gerçek karşılığı üzerinden yapılır. Gerçek karşılığın hesaplanma tarzı ve usulleri kanunla düzenlenir.
Devletin, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve diğer kamu tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan işletme ve varlıkların özelleştirilmesine ilişkin esas ve usuller kanunla gösterilir.
Devlet, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişileri tarafından yürütülen yatırım ve hizmetlerden hangilerinin özel hukuk sözleşmeleri ile gerçek veya tüzel kişilere yaptırılabileceği veya devredilebileceği kanunla belirlenir.

  • Devletleştirme: Devletleştirme kanun ile gerçek karşılık üzerinden yapılır.
  • Devletleştirmenin konusu kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüslerdir.
  • Kamu yararının zorunlu kaldığı hallerde devletleştirme yapılabilir.
  • Özelleştirme: Devlet, KİT’lerin ve diğer kamu tüzel kişileri tarafından yürütülen yatırım ve hizmetlerden hangilerinin özel hukuk sözleşmeleri ile gerçek veya tüzel kişilere yaptırılabileceği veya devredilebileceği kanunla belirlenir.

Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti

Madde 48 – Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir.
Devlet, özel teşebbüslerin milli ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara uygun yürümesini, güvenlik ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak tedbirleri alır.

Çalışma İle İlgili Hükümler

Çalışma Hakkı ve Ödevi

Madde 49 – Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.
Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek,
çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.

Reklam

  • Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir.
  • Devlet aşağıdaki hususlarda gerekli tedbirleri alır:
    • Çalışanların hayat seviyesini yükseltmek,
    • Çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak,
    • Çalışmayı desteklemek,
    • İşsizliği önlemeye elverişli ekonomik ortam yaratmak,
    • Çalışma barışını sağlamak.

Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı

Madde 50 – Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz.
Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.
Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.
Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.

  • Kimse yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz.
  • Aşağıdaki kişiler çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar:
    • Küçükler,
    • Kadınlar,
    • Bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar.
  • Dinlenmek çalışanların hakkıdır.
  • Aşağıdaki hususlar kanunla düzenlenir:
    • Ücretli hafta tatili,
    • Bayram tatili,
    • Ücretli yıllık izin hakkı ve şartları.

Sendika Kurma Hakkı

Madde 51 – Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.
İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine uygun olarak kanunla düzenlenir.
Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz.

  • Sendika kurma hakkı çalışanlar ve işverenlere tanınmıştır.
  • Sendika ve üst kuruluş kurmak için herhangi bir merciden izin alınmasına gerek yoktur.
  • Çalışanlar ve işverenler, bunlara serbestçe üye olabilir ve üyelikten çekilebilir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya veya üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
  • Sendika kurma hakkı ancak aşağıdaki hallerde kanunla sınırlanabilir.
    • Milli güvenlik,
    • Kamu düzeni,
    • Suç işlenmesinin önlenmesi,
    • Genel sağlık,
    • Genel ahlak,
    • Başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması.
  • İşçi niteliği taşımayan kamu görevlerinin bu konudaki hakları kanunla düzenlenir.
  • Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına aykırı olamaz.

Toplu İş Sözleşmesi, Grev Hakkı ve Lokavt

Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme Hakkı

Madde 53 – İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.
Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma
hakkına sahiptirler.
Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir.
Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir.

Reklam

  • İşçiler ve işverenler – Toplu iş sözleşmesi,
  • Memurlar ve diğer kamu görevlileri – Toplu sözleşme yapabilir.
  • Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulabilir.
  • Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir.
  • Aşağıdaki hususlar kanunla düzenlenir:
    • Toplu sözleşme hakkı kapsamı, istisnaları,
    • Toplu sözleşmeden yararlanacaklar, yapılma şekli, usulü, yürürlüğü,
    • Toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması,
    • Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları, diğer hususlar.

Grev Hakkı ve Lokavt

Madde 54 – Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptirler. Bu hakkın kullanılmasının ve işverenin lokavta başvurmasının usul ve şartları ile kapsam ve istisnaları kanunla düzenlenir.
Grev hakkı ve lokavt iyiniyet kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve milli serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz.
Grev ve lokavtın yasaklanabileceği veya ertelenebileceği haller ve işyerleri kanunla düzenlenir.
Grev ve lokavtın yasaklandığı hallerde veya ertelendiği durumlarda ertelemenin sonunda, uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulunca çözülür. Uyuşmazlığın her safhasında taraflar da anlaşarak Yüksek Hakem Kuruluna başvurabilir. Yüksek Hakem Kurulunun kararları kesindir ve toplu iş sözleşmesi hükmündedir.
Yüksek hakem kurulunun kuruluş ve görevleri kanunla düzenlenir.
Greve katılmayanların işyerinde çalışmaları, greve katılanlar tarafından hiç bir şekilde engellenemez.

  • Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptir.
  • Grev hakkının kullanılması ve işverenin lokavta başvurmasının usul ve şartları, kapsam ve istisnaları kanunla düzenlenir.
  • Grev hakkı ve lokavt aşağıdaki şekillerde kullanılamaz:
    • İyiniyet kurallarına aykırı tarzda,
    • Toplum zararına,
    • Milli serveti tahrip edecek şekilde.
  • Grev ve lokavtın ertelendiği veya yasaklandığı durumlarda ertelemenin sonunda, uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulunca çözülür.
  • Uyuşmazlığın her safhasında da taraflar anlaşarak YHK’ya başvurabilir.
  • Yüksek Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu iş sözleşmesi hükmündedir.
  • YHK kuruluş ve görevleri kanunla düzenlenir.
  • Greve katılmayanların işyerinde çalışması, greve katılanlar tarafından hiç bir şekilde engellenemez.

Ücrette Adalet Sağlanması

Madde 55 – Ücret emeğin karşılığıdır.
Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır.
Asgarî ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da gözönünde bulundurulur.

  • Ücret emeğin karşılığıdır.
  • Devlet aşağıdaki tedbirleri alır:
    • Çalışanların yaptığı işe uygun adaletli ücret elde etmeleri,
    • Diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları.
  • Asgari ücretin tespitinde aşağıdaki hususlar da dikkate alınır:
    • Geçim şartları,
    • Ülkenin ekonomik durumu.

Sağlık, Çevre ve Konut

Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması

Madde 56 – Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.
Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler.
Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir.
Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.

Reklam

  • Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı herkese tanınmıştır.
  • Aşağıdaki hususlar hem Devletin hem de vatandaşların ödevidir:
    • Çevreyi geliştirmek,
    • Çevre sağlığını korumak,
    • Çevre kirlenmesini önlemek.
  • Sağlık hizmetlerinin yaygın şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.

Konut Hakkı

Madde 57 – Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır, ayrıca toplu konut teşebbüslerini destekler.

Gençlik ve Spor

Gençliğin Korunması

Madde 58 – Devlet, istiklal ve Cumhuriyetimizin emanet edildiği gençlerin müsbet ilmin ışığında, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda ve Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaç edinen görüşlere karşı yetişme ve gelişmelerini sağlayıcı tedbirleri alır.
Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.

  • Devlet aşağıdaki tedbirleri alır:
    • Müsbet ilmin ışığında, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda ve Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaçlayan görüşlere karşı yetişme ve gelişmelerini sağlayıcı,
    • Alkol düşkünlüğünden,
    • Uyuşturucu maddelerden,
    • Suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan,
    • Cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.

Sporun Geliştirilmesi ve Tahkim

Madde 59 – Devlet, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder.
Devlet başarılı sporcuyu korur.
Spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu tahkim yoluna başvurulabilir. Tahkim kurulu kararları kesin olup bu kararlara karşı hiçbir yargı merciine başvurulamaz.

Sosyal Güvenlik Hakları

Sosyal Güvenlik Hakkı

Madde 60 – Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir.
Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.

Reklam

Sosyal Güvenlik Bakımından Özel Olarak Korunması Gerekenler

Madde 61 – Devlet harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malül ve gazileri korur ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlar.
Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır.
Yaşlılar, Devletçe korunur, Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir.
Devlet, korunmaya muhtaç çocukların topluma kazandırılması için her türlü tedbiri alır.
Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri kurar veya kurdurur.

  • Sosyal güvenlik hakkına herkes sahip olmakla birlikte bir kısım kişiler özel olarak korunmuştur. Bunlar:
    • Harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri,
    • Malul ve gaziler,
    • Sakatlar,
    • Yaşlılar.
  • Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler ile çalışma şartları bakımından korunanlar birbirinden farklı hususlardır.

Yabancı Ülkelerde Çalışan Türk Vatandaşları

Madde 62 – Devlet, yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının aile birliğinin, çocuklarının eğitiminin, kültürel ihtiyaçlarının ve sosyal güvenliklerinin sağlanması, anavatanla bağlarının korunması ve yurda dönüşlerinde yardımcı olunması için gereken tedbirleri alır.

  • Devlet, yabancı ülkede çalışan Türk vatandaşları için aşağıdaki gerekli tedbirleri alır.
    • Aile birliğinin sağlanması,
    • Çocuklarının eğitiminin sağlanması,
    • Kültürel ihtiyaçların sağlanması,
    • Sosyal güvenliklerinin sağlanması,
    • Anavatanla bağlarının korunması,
    • Yurda dönüşlerinde yardımcı olunması için gerekli tedbirleri alır.

Tarih, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması

Madde 63 – Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır.
Bu varlıklar ve değerlerden özel mülkiyet konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve bu nedenle hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetler kanunla düzenlenir.

Sanatın ve Sanatçının Korunması

Madde 64 – Devlet, sanat faaliyetlerini ve sanatçıyı korur. Sanat eserlerinin ve sanatçının korunması, değerlendirilmesi, desteklenmesi ve sanat sevgisinin yayılması için gereken tedbirleri alır.

Reklam

Benzer İçerikler
Sınırlandırma ve Durdurma
Anayasa Hukuku

Sınırlandırma ve Durdurma

Temel haklar ve hürriyetlere ilişkin daha önce yer alan genel sınırlama sebepleri kaldırılmış olup h...

İçeriğe Git>
Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması
Medeni Hukuk

Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması

Taşınmaz mülkiyetinin kazanımı çeşitli yollarla gerçekleşebilir. Aslen kazanma, devren kazanma, tesc...

İçeriğe Git>
Tüzel Kişiler
Medeni Hukuk

Tüzel Kişiler

Kişiler Hukuku kitabının ikinci başlığı altında Tüzel Kişiler düzenlenmiştir. Tüzel kişiler ortak bi...

İçeriğe Git>
Tasfiye İşlemi ve Alacaklılar Toplantısı
İcra İflas Hukuku

Tasfiye İşlemi ve Alacaklılar Toplantısı

İflas masasının oluşmasından sonra gerekli işlemler yapılarak malların tespiti ve muhafazası sağlanı...

İçeriğe Git>
Tasarrufun İptali – İcra Suçları
İcra İflas Hukuku

Tasarrufun İptali – İcra Suçları

Cebri icra hukuku kapsamında önemli bir yer tutan tasarrufun iptali ve icra suçları aynı yazıda ele...

İçeriğe Git>
Haksız Fiiller
Borçlar Hukuku

Haksız Fiiller

Borcu doğuran kaynaklardan bir diğeri de haksız fiillerden doğan borçlardır. Haksız fiillerden borç...

İçeriğe Git>
Copyright © 2023 Bikifi
Instagram Logo
Twitter Logo
Facebook Logo