Paylaştırma – Aciz Vesikası

Paraların Paylaştırılması

• Takibin son safhası paraların paylaştırılmasıdır.
• Paraların paylaştırılması için alacaklının talebine gerek yoktur, icra dairesi kendiliğinden hesabına yatırılan paradan alacaklıya veya alacaklılara parayı öder.
• Tek bir alacaklı varsa burada ödemeden bahsedilir.
• Birden fazla alacaklı varsa paraların paylaştırılmasından bahsedilir.
• Ödeme safhasına geçilmesi için hacizli tüm mal ve hakların satılmış olması gerekir.
• Malların bir kısmı satılmışsa icra dairesi ele geçen parayı avans olarak alacaklılara dağıtabilir.
• Ödenecek para, ana alacağı, talep varsa işlemiş faizler ve takip giderlerini kapsar.
• Satış bedelinden öncelikle tüm alacaklıları ilgilendiren haciz, satış ve paylaştırma masrafları çıkartılır. Artan para üzerinden paylaştırma yapılır.
• Satış bedeli tüm alacakları ödemeye yetmezse, icra dairesi önce tamamlama haczi ve sıra cetveli yapmalıdır.
• Tamamlama haczinde icra müdürü, haciz yaparken belirlediği kıymetlerde yanıldığı için tekrar haciz yapmaktadır. İcra müdürü kendiliğinden tamamlama haczi yapar.
• İlave haciz, yeni alacaklıların hacze iştirakinden dolayı mevcut haczin alacakları karşılamaması nedeniyle yapılır. İlave hacizde alacaklıların talebi gerekir.
• İcra müdürü ödemede yanlışlık yapar ve fazla para öderse, hüküm aranmaksızın fazla ödenen para alacaklıdan zorla alınır.
• Ödeme ile alacaklı alacağını hiç alamaz veya eksik olarak almışsa, ödenmeyen kısım için kendisine aciz vesikası verilir.

Sıra Cetveli

• Sıra cetvelinin düzenlenmesi için;
  • Birden fazla alacaklı bulunmalı,
  • Satış sonunda elde edilen para ile alacakların tamamının ödenmemesi gerekir.
• Tek alacaklı var ve bu alacaklının alacağı ödenmezse, alacaklıya ödenmeyen kısım için aciz belgesi verilmesi gerekir.
• Tamamlama haczi ile haczedilen malların satışı ile elde edilen miktarda, aynı derecede hacze iştirak etmiş olan alacaklıların alacağını karşılamaya yetmiyorsa, icra dairesi sıra cetveli düzenler.
• İlk haczi koyan icra dairesi sıra cetveli düzenler ve sıra cetveli kesinleşmeden paralar paylaştırılmaz.
• Sıra cetveli ile de herkese tam bir paylaştırma yapılamaz. İmtiyazlı alacaklılar alacağının tamamını alabilirken imtiyazsın alacaklılar ancak artan miktar üzerinden alacaklarına oranla yapılacak paylaştırma ile para alabilirler.
• Sıra cetvelinde iflas hukuku hükümleri uygulanır. Dolayısıyla sıra cetvelinde sırasıyla,
  • Rehinli alacaklıların alacakları,
  • Devletin alacakları, vergi alacağı,
  • İmtiyazlı alacaklar,
  • İmtiyazsız alacaklar ödenir.
• Önceki sıradaki alacaklılar alacağının tamamını almadan bir sonraki alacaklıların ödemesi yapılmaz.
• Aynı sıradaki alacaklılar eşittir.
• Sıra cetvelinin hazırlanmasından sonra ilgililere tebliği gerekir.
• Tebliğden itibaren 7 GÜN içinde ilgililer şikayet edebilir veya itiraz yoluna başvurabilirler.

Şikayet

• İcra müdürünün hazırlık aşamasında takip hukukuna uygun hareket etmemesi veya olaya uygun hareket etmemesi nedeniyle ilgililer şikayet yoluna başvurabilir.
• Şikayet icra mahkemesi tarafından kabul edilirse sıra cetveli karara uygun bir şekilde düzeltilir.
• Yeni düzenlenen sıra cetveli de tebliğ edilir ve buna karşıda şikayet veya itiraz yoluna başvurulabilir.
• İcra mahkemesinin şikayet üzerine verdiği karara karşı istinaf mahkemesine başvurulabilir.
• Şikayeti ret kararında ise sıra cetvelinin alacaklı için kesinleştiği kabul edilir.

İtiraz

• Sıra cetveline karşı koyma nedeni;
  • Takip hukukunun yanlış uygulanması,
  • Sıra cetveline alınmış bir alacağa ilişkin ise,
  • Alacaklının sırasına ilişkin ise bu durumlarda itiraz yoluna başvurulması gerekir.
• İtiraz davası basit yargılama usulü ile görülür.
• Davacısı, itiraz eden alacaklı; davalı ise sırasına itiraz edilen alacaklıdır.
• İspat yükü davalıda olmakla beraber değişebilir.
• Davanın konusu, davalı alacaklının gösterildiği miktarda alacaklı olmadığı, hiç alacaklı olmadığı veya onun sırasının doğru olmadığıdır.
• Görevli mahkeme alacağın çekişme konusu olan kısım bir malvarlığını ilgilendirdiği için asliye hukuk mahkemesidir.
• Yetkili mahkeme takibin yapıldığı ve sıra cetvelini düzenleyen icra dairesinin bağlı bulunduğu yer mahkemesidir.
• Davacının daha önce şikayet yoluna başvurma imkanı varken başvurmamışsa itiraz yoluna da başvuramaz.
• İtiraz eden alacaklı davayı kazanırsa, davalıya ödenecek paydan önce davacının alacağının ödenmesine karar verilir. Bu paydan sadece itiraz eden alacaklı yararlanabilir. Artan miktar yine itiraz edilen alacaklıya kalacaktır.

Ödemeden Sonraki İşlemler

• Satış tutarı tüm alacakları ödemeye yeterse hepsinin alacağı tam olarak ödenir.
• Ödeme tam veya kısmi olsa dahi icra dairesi ibraya ilişkin işlemleri yerine getirir.
• Satış bedeli, asıl alacağı, faizleri, masrafları karşılıyorsa icra müdürü alacaklılardan alacakları oranında cezaevleri harcı keserek alacaklarını öder.
• Alacaklıların ellerindeki senetler borçluya iade edilir.
• Kısmen ödeme halinde senetlere borcun kalan kısmı icra dairesi tarafından yazılır.

Aciz Vesikası

• Borç ödemeden aciz vesikası, takip sonunda alacaklıya alacağının ödenmeyen kısmı için icra dairesinin kendiliğinden verdiği belgedir.
• Aciz vesikasında ödenmeyen alacak ile birlikte ödenmeyen faiz ve takip masrafları da yer alır.
• Aciz vesikasını takibin yapıldığı icra dairesi düzenler.
• Borçlunun haczi kabil malının bulunmadığına daire tutanakta aciz belgesi niteliğindedir.
• Aciz vesikası ile alacak sona ermez. Kuvvetlenerek devam eder. Çünkü resmi ve yetkili bir daire olan icra dairesince düzenlenmiştir.

Geçici Aciz Vesikası

• Haciz yapılırken borçlunun haczi kabil malları bulunmakla birlikte, haczedilen malların kıymetinin alacağı karşılamayacağı anlaşılıyorsa, bu haciz tutanağı geçici aciz vesikası niteliğinde kabul edilir.
• Malların satışı ile alacağın karşılanıp karşılanmayacağı belli olacağından geçici niteliktedir.
• Geçici aciz vesikasının sonucu ise alacaklının iptal davası açabilmesine olanak tanımasıdır.

Kesin Aciz Vesikası

• Takip sonunda satış bedeli alacaklılara paylaştırıldıktan sonra alacağını tamamen alamamış olan alacaklıya kesin aciz vesikası verilir.
• Haciz yapılırken borçlunun haczi kabil malı bulunmadığına dair haciz tutanağı da kesin aciz belgesi yerine geçer.

Takip Hukuku Bakımından Kesin Aciz Vesikası Hükümleri

• Aciz vesikası madde 68 kapsamındaki resmi dairelerin yetkisi dahilinde usulüne uygun verdikleri belge niteliğindedir. Aciz belgesi ile alacaklı itirazın kaldırılmasını icra mahkemesinden isteyebilir.
• Alacaklı, aciz vesikasını aldığı tarihten itibaren 1 YIL içinde takip yapmak isterse borçluya ödeme emri göndermeden, eski takip dosyası üzerinden haciz yaptırabilir.
• Alacaklı, aciz vesikası ile iptal davası açabilir. Aciz vesikası iptal davasının özel dava koşuludur.
• Aciz vesikası ile alacaklı başka bir alacaklının koydurduğu hacze iştirak edebilir.
• Aciz vesikası icra ceza hukuku bakımından da hükümler doğurur. Gerçeğe aykırı beyan, alacaklıyı zarara sokmak amacıyla mevcudu eksiltmek.
• Her ilde belirlenmiş bir icra dairesi tarafından aciz vesikası hakkında özel sicil tutulmaktadır.

Maddi Hukuk Bakımından Kesin Aciz Vesikası Hükümleri

• Borcun aciz vesikasına bağlanması borcun yenilenmesi demek değildir. Kefilin sorumluluğu yine devam edecektir.
• Aciz vesikasına bağlanan borç, aciz belgesinin düzenlenmesinden itibaren 20 YIL geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
• Borçlu ölürse, mirasın açılmasından itibaren 1 YIL içinde alacaklı hakkını aramalıdır. Aksi halde mirasçılar zamanaşımını ileri sürebilir.
• Kural olarak aciz vesikasına bağlı alacak için faiz istenmez. Ancak faizin ödenmesi ile aciz vesikası sicilden silinebilir. Borcun faiziyle ödenmesi halinde sicilden aciz vesikası kaydı silinecektir.
• Zamanaşımı süresi geçtikten sonra borç zamanaşımına uğrar ancak sicilden silinmez.
• Borçlar Kanunundaki zamanaşımını kesen sebepler aciz vesikası içinde geçerlidir.
• İcra takibi,
  • Batıl ise veya iptal edilirse,
  • Borçlunun borcunun olmadığı mahkeme kararıyla sabit olursa,
  • Alacaklı takibi geri alırsa aciz vesikası sicilden silinir ve borçluya silindiğine dair belge verilir.