Şikayet ve Harç ile Giderler

Yayınlanma: 13 Mart 2020Son Güncellenme: 04 Temmuz 2021
Şikayet ve Harç ile Giderler

Konu Özeti

Şikayet cebri icra hukukuna özgü olarak İİK'da düzenlenmiş bir hukuki çaredir. Kanun yolu ve dava olarak kabul edilmez. Şikayetin sebepleri, şikayet usulü ve nereye yapılacağı kanunda düzenlenmiştir. Harçlar ve giderlerde yazının sonuna eklenmiştir.

Bu konuda
  • Şikayetin niteliğini
  • Şikayet nedenlerini
  • Şikayet usulünü
  • Harçlar ve giderlerin önemini
öğreneceksiniz.

Şikayet

  • Şikayet İİK’da düzenlenmiş, kendisine özgü bir hukuki çaredir. Kanun yolu veya dava değildir.
  • Şikayetin konusu, icra ve iflas dairelerinin yapmış olduğu işlemlerdir. İcra ve iflas dairelerinin olumlu veya olumsuz davranışlarına karşı da şikayet yoluna başvurulabilir. Aynı şekilde şikayet edecek kişinin zarar uğraması gerekmez veya icra organının kusuru aranmaz.
  • İcra organlarının İİK’dan aldığı yetki ile yaptığı işlemler dışında kalan işlemler şikayete konu olmaz.
  • Aşağıdaki icra organlarının davranış ve işlemlerine karşı şikayet yoluna başvurulur:
    • İflas idaresi,
    • İflas bürosu,
    • Alacaklılar toplantısı I-II,
    • Konkordato komiseri,
    • Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda alacaklılar kurulunun işlemlerine karşı.

Sebepleri

İşlemin Kanuna Aykırı Olması

  • Kanuna aykırılık genel şikayet sebebidir.
  • Kanuna aykırılıktan kastedilen, kanun hükmünün hiç uygulanmaması ya da yanlış veya eksik uygulanmasıdır.
  • Maddi olayın hukuki takdirinin yanlış yapılmış olması da kanuna aykırılık olarak kabul edilir.

Hakkın Yerine Getirilmemesi

  • İcra memurunun görevine dahil olmasına rağmen işi yapmayı reddetmesi halidir.
  • İcra memurunun işi yanlış yapması kanuna aykırılık veya hadiseye uygun olmama olarak değerlendirilir.
  • İcra memuru işlemi açıkça yapmayabilir veya sessiz kalarak da işlemi yerine getirmeyebilir.

Reklam

İşlemin Hadiseye Uygun Olmaması

  • İşlemin olaya uygun olmaması hali icra memurlarına takdir yetkisi tanınan hallerde söz konusu olabilir. Ancak kanunda düzenleme bulunmaması, memurun takdir yetkisine sahip olduğu anlamına gelmez. Zira kanun takdir yetkisi tanıdığı hallerde sınırını da çizmiştir.

Hakkın Sebepsiz Yere Sürüncemede Bırakılması

  • İcra memurunun kendiliğinden veya talep üzerine yapması gereken işlemi, öngörülen süre içinde haklı bir neden olmaksızın yapmaması halinde söz konusudur.

Kamu Düzenine Aykırılık

  • Borçlunun, üçüncü kişilerin ve kamunun menfaatini korumak için konulmuş olan emredici hükümlere ağır bir şekilde aykırı olarak yapılmış işlemler için söz konusudur.

Taraflar

  • Şikayet bir hukuki çare olarak kabul edildiği için şikayette davacı ve davaları terimleri kullanılmaz. Şikayetin tarafları şikayet eden ve şikayet olunan olarak belirtilir.
  • Şikayet Eden:
    • İcra memuru tarafından yapılan bir işlemden zarar gören her kişi şikayet yoluna başvurabilir. İşlemi iptal ettirmekte veya düzelttirmek de menfaati bulunan herkes şikayette bulunabilir. Bu taraf şikayet eden olarak tanımlanır.
    • Kamu yararı söz konusu ise hukuki yarar koşulu aranmadan yolsuz işlem iptal edilir.
    • İcra organları kendi işlemine karşı şikayete başvuramaz. Ancak icra dairesi, sonradan yapmış olduğu işlemin yanlış olduğunu düşünerek şikayet süresi içinde işlemi düzeltebilir veya kaldırabilir.
    • Süresi geçtikten sonra yapılan işlem kesinleşeceği için işlem değiştirilemez veya iptal edilemez.
    • Şikayet yoluna başvurulmuş ise, şikayet süresi dolmadan icra memuru işlemi değiştiremez, iptal edemez.
    • Şikayet eden medeni hakları kullanma ehliyetine ve ilgili hak üzerinde tasarruf yetkisine sahip olmalıdır.
  • Şikayet Olunan:
    • Şikayet olunan, işlemine karşı şikayet edilmiş olan icra iflas dairesidir.
    • İcra organlarının işlemlerine karşı şikayette karşı taraf gösterilmeyebilir.
    • Karşı tarafın hiç gösterilmemiş olması veya yanlış gösterilmiş olması şikayetin reddedilmesini gerektirmez.

Süre

  • Şikayetin süresi, kural olarak şikayet edenin şikayet konusu işlemi öğrendiği tarihten itibaren 7 gündür.
    • Madde 16/1 – Kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere İcra ve İflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından veya hadiseye uygun bulunmamasından dolayı icra mahkemesine şikayet olunabilir. Şikayet bu muamelelerin öğrenildiği tarihten yedi gün içinde yapılır.
  • Süre işlemin öğrenilmesinden itibaren başlar. İşlem tebliğ edilmişse, süre tebliğden itibaren işlemeye başlar.
  • İşlem tebliğ edilmemişse, ilgilinin işlemi öğrendiği tarih bildirildiği tarih olarak dikkate alınır.
  • Süre hak düşürücü niteliktedir. İcra mahkemesi şikayetin süresinde yapılıp yapılmadığını kendiliğinden dikkate alır.
  • Şikayetin konusu aşağıdaki nedenlerden kaynaklanıyorsa şikayet için süre belirtilmemiş, süresiz olarak şikayete başvurulabileceği belirtilmiştir. Bunlar:
    • Hakkın yerine getirilmemesi,
    • Hakkın sebepsiz sürüncemede bırakılması,
    • Kamu düzenine aykırılık.
    • Madde 16/2 – Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikayet olunabilir.

Usul

  • Şikayet icra mahkemesince incelenir ve karara bağlanır. İcra mahkemesi talep ile inceleme yapar. Ancak şikayet kamu düzenine aykırı nitelikteyse icra mahkemesi kendiliğinden inceleyebilir.
  • Şikayetin icra dairesine yapılması hukuki sonuç doğurmaz. İcra dairesi kendisine yapılan şikayeti kendiliğinden icra mahkemesine göndermez. Süresi içinde icra mahkemesine tekrar şikayet edilmelidir.
  • Yetkili icra mahkemesi, şikayet konusu işlemi yapan icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesidir. İcra mahkemesinin yetkisi kesindir.
  • İstinabe ile başka yer icra dairesi işlem yapmışsa, o yer icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesi şikayeti incelemekle yetkilidir.
  • Şikayet icra mahkemesine verilecek dilekçeyle yazılı olarak veya sözlü olarak beyan edilip tutanağa geçirilmek suretiyle de yapılabilir.
  • İcra mahkemesi incelemesini basit yargılama usulüne göre yapar.
    • Madde 18/1-2 – İcra mahkemesine arzedilen hususlar ivedi işlerden sayılır ve bu işlerde basit yargılama usulü uygulanır. Şu kadar ki, talep ve cevaplar dilekçe ile olabileceği gibi icra mahkemesine ifade zaptettirmek suretiyle de olur.
  • Duruşma yapılmasına gerek olup olmadığına icra mahkemesi kendisi takdir eder. Mahkeme duruşma yapılmasını gerekli görürse, tarafları en kısa sürede çağırır ve gelmeseler dahi incelemeyi yapar ve kararı verir.
    • Madde 18/3 – Aksine hüküm bulunmayan hâllerde icra mahkemesi, şikâyet konusu işlemi yapan icra dairesinin açıklama yapmasına ve duruşma yapılmasına gerek olup olmadığını takdir eder; duruşma yapılmasını uygun gördüğü takdirde ilgilileri en kısa zamanda duruşmaya çağırır ve gelmeseler bile gereken kararı verir. Duruşma yapılmayan işlerde icra mahkemesi, işin kendisine geldiği tarihten itibaren en geç on gün içinde kararını verir. Duruşmalar, ancak zorunluluk hâlinde ve otuz günü geçmemek üzere ertelenebilir.
  • İcra mahkemesi, incelemesini yaparken tanık dinleyebilir, keşif ve bilirkişiye başvurabilir.
  • İcra mahkemesi, şikayet edenin bildirdiği nedenlerle bağlı olmadan inceleme yapar.
  • İcra mahkemesi gerekli görürse veya talep üzerine şikayet hakkındaki kararı sonuçlanıncaya kadar icranın geri bırakılmasına karar verebilir.
    • Madde 22 – Şikayet, icra mahkemesince karar verilmedikçe icrayı durdurmaz.

Reklam

Sonuçları

  • Şikayet süresi içinde yapılmamışsa mahkeme usulden reddeder. Şikayet nedenleri yerinde değilse mahkeme esastan reddeder.
  • İcra mahkemesi şikayet hakkında verdiği karardan kendiliğinden dönemez. Ancak istinaf yolunda BAM tarafından kaldırılabilir.
  • Şikayet hakkındaki kararlara karşı istinafa başvurulabilir. Ancak 103 davetiyesine ilişkin şikayetler ile kıymet takdirine ilişkin şikayetler hakkında verdiği kararlar kesindir.
  • İcra mahkemesi şikayet nedenlerine göre üç şekilde karar verebilir. Bunlar:
  • İşlemin Bozulması
    • Mahkeme, işlemi kanuna veya olaya aykırı buluyorsa işlemi iptal eder.
    • İptal ile birlikte, şikayet konusu işlem yapıldığı andan itibaren geçerli olmak üzere iptal edilir ve bu işleme bağlı olarak yapılan işlemlerde kendiliğinden iptal edilmiş sayılır.
    • İşlemi iptal eden icra mahkemesi, icra memurunun yerine geçerek doğru işlemi tesis edemez.
  • İşlemin Düzeltilmesi
    • İstisnai olarak icra mahkemesi işlemi düzeltebilir. İşlem dosya üzerinden düzeltilebiliyorsa icra mahkemesi bu kararı verebilir.
    • Düzeltme kararı verildiği andan itibaren geçerli olur, geçmişe etkili değildir.
  • İşlemin Yapılmasını Emretmek
    • Mahkeme, icra memurunun işlemi sebepsiz olarak yapmadığını veya sürüncemede bıraktığını düşünüyorsa, icra memuruna işlemi yapmasını emreder.
    • İcra memuru, icra mahkemesinin kararına direnemez, işlemi yapmak zorundadır.
    • Madde 17 – Şikayet icra mahkemesince, kabul edilirse şikayet olunan muamele ya bozulur, yahut düzeltilir. Memurun sebepsiz yapmadığı veya geciktirdiği işlerin icrası emrolunur.

Harçlar ve Giderler

Harçlar

  • Devletin icra hukuku alanındaki faaliyetlerine karşılık aldığı paraya icra harcı denir.
  • İcra iflas harçları Harçlar Kanununa göre belirlenir.
  • İcra hukukunda alınan başlıca harçlar şunlardır:
    • İlamlı veya ilamsız icra takiplerinde, takip talebinde bulunan alacaklıdan alınan maktu başvurma harcı,
    • Konusu para olan takibin sonucunda alacaklıdan alınan tahsil harcı, değeri belli olan takiplerde nispi olarak takip aşamasına göre alınır.
    • Konusu para ile ölçülemeyen takiplerde, takip başarı ile sonuçlandırıldığında alınan maktu icranın yerine getirilmesi harcı,
    • İlamsız icra takibinde alacaklıdan alacak miktarının binde beş oranında alınan peşin harç,
    • Takip sonunda alacaklıdan alınan %2 oranında cezaevleri harcı,
    • Haciz ve satış süreleri başvuru yapılmadan geçildiğinde yenileme talebi üzerine alınan yenileme harcı…
  • Harç ve giderler takip hukukunda haksız çıkan taraftan alınır. Ancak alacaklı takibi satış ve paylaştırma aşamasına kadar götürmez, talebini geri alırsa harç ve giderlerden borçlu sorumlu olmaz.
  • Cezaevleri ve yenileme harcından her zaman alacaklı sorumludur.
  • Adli yardım hükümleri burada da uygulanır. Adli yardım takibin yapıldığı icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesinden talep edilir.
    • Madde 15 – İcra ve iflas harçlarını kanun tayin eder. Kanunda hilafı yazılı değilse, bütün harç ve masraflar borçluya ait olup neticede ayrıca hüküm ve takibe hacet kalmaksızın tahsil olunur. İcra takiplerinde, müzahereti Adliye kararları takibe yetkili icra mahkemesi tarafından Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 465 ve müteakip maddelerine tevfikan ittihaz olunur.

Giderler

  • İcra takibinin tam ve doğru yapılması için harcanan paralar icra giderleri olarak adlandırılır.
  • İcra takibine ilişkin iş veya hizmetin yapılmasından doğan ve işi veya hizmeti yapan kişiye ödenen giderlerdir.
  • İcra işleminin yapılması için buna ilişkin giderler alacaklı tarafından peşin olarak ödenmelidir. Aksi halde talep hükümsüz kalır, ancak alacaklı ilk ödenen paradan yaptığı giderleri alabilir.
  • İcra takibi avukat aracılığı ile yapılıyorsa, icra müdürü vekalet ücretini, alacaklı ile borçlu arasındaki sözleşmeye bağlı olmadan Avukatlık Ücret Tarifesine göre hesaplar.
  • Müvekkil ile vekil arasındaki ücret sözleşmesi Avukatlık Kanunu’na tabidir.
  • Alacaklı haksız çıkarsa alacaklıya, borçlu haksız çıkarsa borçluya vekalet ücreti yükletilir.
Benzer İçerikler
Tasfiye İşlemi ve Alacaklılar Toplantısı
İcra İflas Hukuku

Tasfiye İşlemi ve Alacaklılar Toplantısı

İflas masasının oluşmasından sonra gerekli işlemler yapılarak malların tespiti ve muhafazası sağlanı...

İçeriğe Git>
Cebri İcra Çeşitleri ve İlkeler
İcra İflas Hukuku

Cebri İcra Çeşitleri ve İlkeler

Cebri icra cüzi icra ve külli icra olarak ayrıma tutulabilir. Cüzi icra bireylerin alacaklarını elde...

İçeriğe Git>
İhtiyati Haciz
İcra İflas Hukuku

İhtiyati Haciz

HMK'da düzenlenen geçici hukuki korumalar gibi İcra İflas Kanununda da geçici hukuki korumalara yer...

İçeriğe Git>
Kiralanan Taşınmazın Tahliyesi
İcra İflas Hukuku

Kiralanan Taşınmazın Tahliyesi

İcra İflas Hukukunda özel bir takip usulü olarak kiralanan taşınmazın tahliyesi düzenlenmiştir. Kira...

İçeriğe Git>
İflas Organları ve İflasa Tabi Olanlar
İcra İflas Hukuku

İflas Organları ve İflasa Tabi Olanlar

İflas hukukuna yönelik olarak genel özelliklerin bahsedildiği yazımızda iflasa tabi olanlar, iflas i...

İçeriğe Git>
Menfi Tespit ve İstirdat Davaları
İcra İflas Hukuku

Menfi Tespit ve İstirdat Davaları

Menfi tespit ve istirdat davalarını açıkladığımız yazımızda özellikle takipten önce veya sonra açıla...

İçeriğe Git>
Copyright © 2023 Bikifi
Instagram Logo
Twitter Logo
Facebook Logo