- Hısımlık Türk Medeni Kanundan düzenlenmiştir. Kanunun ikinci kitabı olan Kişiler Hukuku bölümünde, 17. madde de kan hısımlığı; 18. madde de kayın hısımlığı düzenlenmiştir.
- Gerçek kişiler arasında kan, evlenme veya mahkeme kararı ile meydana gelen yakınlık hukukumuzda hısımlık başlığı altında düzenlenmiştir.
- Hısımlık temel olarak üç başlıkta incelenebilir.
- Kan hısımlığı
- Kayın hısımlığı
- Evlat edinmeden doğan hısımlık
Kan Hısımlığı
- Kan bağından meydana gelen hısımlıktır.
- Birbirinden üreyen veya ortak bir kökten üreyenlerin arasındaki hısımlıktır.
- Kan hısımlığı özellikle evlenme engelleri ve mirasçılık bakımından önem taşır.
- Örneğin, altsoy-üstsoy arasında tam evlenme engeli vardır, hiçbir şekilde evlenmeleri hukuken mümkün değildir.
- Kan hısımlığı da kendi içinde yansoy hısımlığı ile üstsoy-altsoy hısımlığı olarak ayrılır.
Üstsoy-Altsoy Hısımlığı
- Üstsoy-altsoy hısımlığı birbirinden üreyenler arasından aşağıdan yukarıya doğru düz bir şekilde ilerleyen sınırsız bir hısımlıktır.
- Üstsoy hısımlığı yukarıya doğru giderken, altsoy hısımlığı aşağıya doğru ilerler.
- Örneğin, X kişisinin ana-babası, büyük ana-babası onun üstsoyudur.
- Örneğin, X kişisinin çocukları, torunları, torunlarının çocukları onun altsoyudur.
- Altsoy-üstsoy hısımlığında ana-baba ile çocuklar arasındaki hısımlık bağı soybağı olarak adlandırılır. Soybağı özellikle velayet açısından önem taşır.
Reklam
Yansoy Hısımlığı
- Ortak bir kökten gelenler arasındaki hısımlıktır.
- Örneğin, kardeşler arasındaki hısımlık yansoy hısımlığıdır.
Madde 17/2 –Biri diğerinden gelen kişiler arasında üstsoy-altsoy hısımlığı; biri diğerinden gelmeyip de, ortak bir kökten gelen kişiler arasında yansoy hısımlığı vardır. |
Kan Hısımlığının Sonuçları
- En önemli sonuçlarından birisi evlenme yasağıdır.
- Altsoy-üstsoy arasında, yansoy hısımlıkta ise üçüncü dereceye kadar evlenme yasağı söz konusudur.
- Örneğin, amca, hala, dayı, teyze ile yeğenleri arasında evlenme yasaktır.
- En önemli bir diğer sonucu ise mirasçılık hususundadır.
- Miras bırakanın,
- birinci derece mirasçıları onun altsoyudur.
- ikinci derece mirasçıları onun ana-babası ve onların altsoyudur.
- üçüncü derece mirasçıları ise onun büyük ana-babası ile onların altsoyudur.
- Ayrıca, evlilik dışında doğmuş ve soybağı kurulmuş olanlar baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar.
- Bir diğer önemli sonucu ise yardım nafakasında söz konusu olur. Buna göre, herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ile altsoy ve kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.
- Ayrıca, altsoy-üstsoy hısımlar ile ikinci dereceye kadar yansoy hısımlar resmi vasiyetname yapılmasına memur veya tanık olarak katılamazlar.
Kayın Hısımlığı
- Evlenme sonucu meydana gelen hısımlıktır.
- Evlenmeyle birlikte eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları aynı tür ve derecede kayın hısımlığı meydana gelir.
- Evlenmeyle meydana gelen kayın hısımlığı, evliliğin sona ermesiyle ortadan kalkmaz.
- Evlenmenin sona ermesinden sonra eski eşlerin yeni doğan hısımları arasında artık kayın hısımlığı oluşmaz.
Madde 18 –Eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları, aynı tür ve dereceden kayın hısımları olur. Kayın hısımlığı, kendisini meydana getiren evliliğin sona ermesiyle ortadan kalkmaz. |
Yapay (Mahkeme Kararıyla) Hısımlık
- Evlat edinme işlemi sonucu meydana gelen hısımlıktır.
- Evlatlık ile evlat edinen arasında oluşan hısımlıktır.
- Mahkeme tarafından evlat edinme kararı verilmesiyle altsoy-üstsoy hısımlığı meydana gelmiş olur.
- Evlat edinme ile hısımlıkta, hısımlık sadece evlat edinen ile evlatlık ve onun altsoyu arasındadır.
- Evlat edinen ile evlatlık ve bunlardan birinin altsoyu ile eşi birbiri ile evlenemez.
- Evlatlık ve altsoyu, evlat edinene kan hısmı gibi yasal mirasçı ve saklı paylı mirasçı olurlar. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı devam eder ancak evlat edinen ve hısımları, evlatlığa mirasçı olamaz.
- Yapay hısımlık, mahkeme kararıyla evlatlık ilişkisinin ortadan kalkmasıyla sona erer.
Reklam
Hısımlıkta Derece Kavramı
- Kan hısımlığında derece nesillerin sayısı ile belirlenir. Doğum sayısı kadar hısımlık derecesi vardır.
- Örneğin, çocuk ile ana-baba arasında tek doğum vardır, birinci dereceden kan hısımlığı.
- Örneğin, çocuk ile büyük ana-baba arasında iki doğum vardır, ikinci dereceden kan hısımlığı.
- Örneğin kardeşler arasında, bir kardeş bir doğum, diğer kardeş de bir doğum, iki kardeş arasında ikinci dereceden yansoy hısımlığı.
Madde 17/1 –Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur. |