Hısımlık

• Hısımlık Türk Medeni Kanundan düzenlenmiştir. Kanunun ikinci kitabı olan Kişiler Hukuku bölümünde, 17. madde de kan hısımlığı; 18. madde de kayın hısımlığı düzenlenmiştir.
• Gerçek kişiler arasında kan, evlenme veya mahkeme kararı ile meydana gelen yakınlık hukukumuzda hısımlık başlığı altında düzenlenmiştir.
• Hısımlık temel olarak üç başlıkta incelenebilir.
  • Kan hısımlığı
  • Kayın hısımlığı
  • Evlat edinmeden doğan hısımlık

Kan Hısımlığı

• Kan bağından meydana gelen hısımlıktır.
• Birbirinden üreyen veya ortak bir kökten üreyenlerin arasındaki hısımlıktır.
• Kan hısımlığı özellikle evlenme engelleri ve mirasçılık bakımından önem taşır.
  • Örneğin, altsoy-üstsoy arasında tam evlenme engeli vardır, hiçbir şekilde evlenmeleri hukuken mümkün değildir.
• Kan hısımlığı da kendi içinde yansoy hısımlığı ile üstsoy-altsoy hısımlığı olarak ayrılır.

Üstsoy-Altsoy Hısımlığı

• Üstsoy-altsoy hısımlığı birbirinden üreyenler arasından aşağıdan yukarıya doğru düz bir şekilde ilerleyen sınırsız bir hısımlıktır.
• Üstsoy hısımlığı yukarıya doğru giderken, altsoy hısımlığı aşağıya doğru ilerler.
• Örneğin, X kişisinin ana-babası, büyük ana-babası onun üstsoyudur.
• Örneğin, X kişisinin çocukları, torunları, torunlarının çocukları onun altsoyudur.
• Altsoy-üstsoy hısımlığında ana-baba ile çocuklar arasındaki hısımlık bağı soybağı olarak adlandırılır. Soybağı özellikle velayet açısından önem taşır.

Yansoy Hısımlığı

• Ortak bir kökten gelenler arasındaki hısımlıktır.
  • Örneğin, kardeşler arasındaki hısımlık yansoy hısımlığıdır.

Kan Hısımlığının Sonuçları

• En önemli sonuçlarından birisi evlenme yasağıdır.
• Altsoy-üstsoy arasında, yansoy hısımlıkta ise üçüncü dereceye kadar evlenme yasağı söz konusudur.
  • Örneğin, amca, hala, dayı, teyze ile yeğenleri arasında evlenme yasaktır.
• En önemli bir diğer sonucu ise mirasçılık hususundadır.
• Miras bırakanın,
  • birinci derece mirasçıları onun altsoyudur.
  • ikinci derece mirasçıları onun ana-babası ve onların altsoyudur.
  • üçüncü derece mirasçıları ise onun büyük ana-babası ile onların altsoyudur.
• Ayrıca, evlilik dışında doğmuş ve soybağı kurulmuş olanlar baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar.
• Bir diğer önemli sonucu ise yardım nafakasında söz konusu olur. Buna göre, herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ile altsoy ve kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.
• Ayrıca, altsoy-üstsoy hısımlar ile ikinci dereceye kadar yansoy hısımlar resmi vasiyetname yapılmasına memur veya tanık olarak katılamazlar.

Kayın Hısımlığı

• Evlenme sonucu meydana gelen hısımlıktır.
• Evlenmeyle birlikte eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları aynı tür ve derecede kayın hısımlığı meydana gelir.
• Evlenmeyle meydana gelen kayın hısımlığı, evliliğin sona ermesiyle ortadan kalkmaz.
• Evlenmenin sona ermesinden sonra eski eşlerin yeni doğan hısımları arasında artık kayın hısımlığı oluşmaz.

Yapay (Mahkeme Kararıyla) Hısımlık

• Evlat edinme işlemi sonucu meydana gelen hısımlıktır.
• Evlatlık ile evlat edinen arasında oluşan hısımlıktır.
• Mahkeme tarafından evlat edinme kararı verilmesiyle altsoy-üstsoy hısımlığı meydana gelmiş olur.
• Evlat edinme ile hısımlıkta, hısımlık sadece evlat edinen ile evlatlık ve onun altsoyu arasındadır.
• Evlat edinen ile evlatlık ve bunlardan birinin altsoyu ile eşi birbiri ile evlenemez.
• Evlatlık ve altsoyu, evlat edinene kan hısmı gibi yasal mirasçı ve saklı paylı mirasçı olurlar. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı devam eder ancak evlat edinen ve hısımları, evlatlığa mirasçı olamaz.
• Yapay hısımlık, mahkeme kararıyla evlatlık ilişkisinin ortadan kalkmasıyla sona erer.

Hısımlıkta Derece Kavramı

• Kan hısımlığında derece nesillerin sayısı ile belirlenir. Doğum sayısı kadar hısımlık derecesi vardır.
  • Örneğin, çocuk ile ana-baba arasında tek doğum vardır, birinci dereceden kan hısımlığı.
  • Örneğin, çocuk ile büyük ana-baba arasında iki doğum vardır, ikinci dereceden kan hısımlığı.
  • Örneğin kardeşler arasında, bir kardeş bir doğum, diğer kardeş de bir doğum, iki kardeş arasında ikinci dereceden yansoy hısımlığı.